Waldo naar de synagoge

Voor het onderzoek werken we nauw samen met SGES (Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname). We hebben zelfs een werkplek in hun kantoor. Een heel mooi traditionele koloniale woning, heel netjes opgeknapt en in een super leuke buurt!

Op de foto zie je rechts een klein huisje. Dit is de vroegere keuken van het gebouw links en is het kantoor voor de Commissie Monumentenzorg. Het gebouw links ervan is de plek waar wij gaan werken. Heel mooi, super rustig en als je je paraplu vergeet, wat Laura natuurlijk overkomt, hangt hij er 3 uur later nog! Zeker niet proberen in de binnenstad!

Woensdag zijn Joke, Laura en Veronique met mij meegekomen voor een bezoekje aan de synagoge. Het gebouw ligt midden in de stad maar is omgeven door groen en rust.

Als eerste kregen we een rondleiding van architect Dikland, hij vertelde ons dat bij de bouw geen architect te pas is gekomen. Een timmerman op leeftijd heeft de volledig houten constructie bedacht en nog wel zo dat er in het interieur geen schoren te zien zijn, wat bij houtbouw in het algemeen en zeker op deze schaal uitzonderlijk is.

De synagoge heeft drie lagen. Op de begane grond mogen enkel de mannen komen met op de verdieping een rondgang voor vrouwen, zij moeten zelfs een trap nemen langs de buiten zijde. Vrouwen en mannen moesten strikt gescheiden blijven naar en in het gebedshuis. Nu is dit niet meer van toepassing, de groep is zo klein dat mannen en vrouwen samen onder zitten. Dit geheel wordt overwelfd door een prachtig sober houten gewelf, gedragen door een ingenieuze kapconstructie. Overal waar een mens kan staan hebben ze zand gestrooid, dit komt nog slechts voor bij 3 synagoge.

Een deel van het meubilair en de armaturen komen van een oudere synagoge. Op de armaturen zijn inscripties aangebracht, de joodse datum, die erop wijzen dat de lampen bijna 300 jaar oud zijn. We leven momenteel in het jaar 5770. Ze zien nog perfect als nieuw uit! Maar dat komt omdat Lily er zo goed voor zorgt.

Lily is een joodse vrouw die de zorg voor de synagoge op zicht heeft genomen. Ze beschouwt de synagoge en de joodse gemeenschap, uitgedund tot 120 man, als haar huishouden. Ze onderhoudt het gebouw, de kleine bijgebouwen en de tuin. De synagoge heeft geen vaste Rabbijn dus neemt zij de taak van lesgeven op zich en daarbovenop zorgt ze voor alle mensen en alle noden vanuit de joodse gemeenschap.

In haar druk tijdschema heeft ze toch tijd gevonden om ons een rondleiding te geven. We starten bij het badhuis waar vooral vrouwen gebruik van maken. Joden beschouwen de dood als onrein en iedere keer dat een vrouw haar maandstonden krijgt sterft er iets in het lichaam en moet ze gereinigd worden in het rituelebad. Men gebruikt het eveneens wanneer mensen tot het jodendom toetreden zoals wij de doop kennen. Iedereen moet poedelnaakt het bad ingaan, zelfs nagellak is verboden!

Hierna gingen we naar de synagoge waar ze onze vragen over het zand beantwoordde. Joden leggen het zand op de grond zonder dat ze eigenlijk precies weten waarvoor. Er bestaan verschillende theorieën: Om er aan herrinnerd te worden dat hun voorouders uit de woestijn komen, omdat ze in kelders gingen bidden toen het jodendom niet beoefend mocht worden en door het zand werd hun geluid gedempt en konden ze de voetstappen uitvegen en er bestaan nog andere.

Ze vertelt nog veel weetjes, leest een stukje voor en brengt ons dan buiten naar de oudste graven van Paramaribo.

Ze beschrijft hoe de Joden hun doden begraven. Dat de familie de dode direct na overlijden niet mag zien of aanraken. Speciale personen komen het lichaam klaarmaken en op het einde mag de familie enkel de sokken aandoen, het overige gedeelte van het lichaam blijft bedekt. Dit wordt gedaan omdat de dood voor hun onrein is, maar ook omdat de familie de persoon moet herinneren toen hij of zij nog leefde en het dode gezicht niet mag onthouden. Dit vind ik zelf een mooie gedachte.

Lily was een zeer leuke en spontane vrouw! Had ieder monument zo iemand dan had Laura geen werk meer. Eeuwig vakantie voor mij!

Het is hier nog steeds warm al hebben we we al enkele hevige regenbuien gehad. Door het vochtige weer zijn er veel muggen. Laura heeft ondertussen een nieuwe fiets die ze straks gaat uittesten want de vorige (zie foto ) deed het niet zo goed!

Groetjes uit Suriname,

Waldo

Waldo op trip naar Matapica

We zijn dit weekend samen met Ruwan, Inge en Kees naar Matapica afgereisd om het legproces van de reuzenschildpadden te gaan bewonderen. De hele trip, echt alles, was in één adem schitterend!

Om op Matapica te geraken moesten we eerst 2 korte boottochtjes nemen tot het dorpje Johanna-Margereta. We kwamen voorbij leuke huisjes en fel gekleurde tempels. In dit gebied wonen vooral Hindoestanen en Javanen. Op de bootjes geraken was een hele belevenis want Laura is niet de meest stabiele persoon en mijn lot lag volledig in haar handen. Het rood-groene bootje maakte de tocht over de Suriname rivier nog indrukwekkender.

Eenmaal in het dorpje kregen we een heerlijke maaltijd bereidt door de plaatselijke vrouwen. Jammer genoeg zaten er wat noten in maar we hadden een heerlijk uitzicht over het dorp en over de rivier. Er liep een klein lammetje rond dat iedereen achtervolgde. Natuurlijk was Laura gecharmeerd en toen het tijd was voor zijn pap heeft ze, zoals het een echte moedergeit beaamt, gevoederd.

Ons bootje om door de mangrove naar Matapica te varen was te laat,maar hierdoor konden we de nabijgelegen plantage in Frederiksdorp bezichtigen. Het dorpje was heel mooi opgeknapt en het historische karakter straalde er vanaf. Het wordt gebruikt door toeristen als overnachtingsplaats maar heeft totaal geen hoog toerisme gehalte, wat de charme zekerversterkt!

De eerste 2 bootjes waren al erg wiebelend maar toen ik dit bootje zag deed met hartje een sprongetje. Toch al mijn moed bijeengeraapt en vanvoor gaan zitten voor een goed zicht. Omdat we te laat vertrokken waren gingen ze super snel. Het was GEWELDIG! Wat een uitzicht! En zoveel mooie vogels, reigers in alle soorten en maten, visarenden, aasgieren, rode ibissen, kleine grappige waterlopertjes waar ik de naam van vergeten ben en nog veel meer. Adembenemend.

Na een uurtje kwamen we aan op Matapica, een plekje met aan de ene kant het moeras en veel groen, aan de andere kant een uitgetrekt strand waar in de verste verte niemand te bespeuren valt en dan in het midden enkele hutjes. Ik zal ons wijkje in Lanklaar nooit meer 'the-middle-of-nowhere' noemen.

Na een strandwandeling en pootje baden in de warme zee kregen we een lekkere Surinaamse maaltijd met Snoek die een paar uur ervoor nog levende en wel aan het rondzwemmen was. Echt lekker.

Na een paar glaasjes borgoe-rum was het tijd om met de gids naar het strand te gaan om schildpadden te spotten. De eerste schildpad was ongeveer 1,5 m lang en had net gedaan met eieren leggen. Na het eierleggen camoefleren ze de legplaats, redelijk traag (niet zo traag als je zou verwachten bij een megaschildpad maar toch traag) maar. Ze gebruikt haar achterpoten als flexibele schepjes.

De tweede schildpad die we vonden was zich aan het voorbereiden om te leggen. Spannend! Na het maken van een 70 cm diepe kuil kwamen er tot 100 eitjes in. Wanneer de schildpadden eieren leggen geraken ze in trance waardoor wij er dicht bij kunnen. Terwijl ze hun eieren leggen tranen hun ogen, bevallen is duidelijk voor niemand een pretje. Na het leggen en camoufleren gaan ze de zee in, wat een avontuur op zich is.

De schildpadden die we gezien hebben zijn soepschildpadden (zoals in finding nemo). Hun soort is met uitsterven bedreigd, vooral omdat wel 5000 eieren per jaar gepikt en op de zwarte markt verkocht worden voor weinig (!) geld. Op Matapica zijn ze volop bezig met de bescherming ervan.

Na de nachtwandeling kruip ik onder het muskietennet boven in het stapelbed. Door een lange brede spleet heb ik een mooi zicht op de mangrove en de palmbomen. Na een korte slaap staan we allemaal om 6u op om de zonsopgang te bewonderen. Het valt letterlijk in het water want bij een korte hevige bui zijn we volledig doorweekt. Toch werd het een moment om nooit te vergeten.

Van Matapica gaan we terug naar Johanna-Margreta waarvan we vertrekken na Bakki. Een oude plantage langs de Warrapakreek. De plantage heeft ongeveer 40 authentieke bewoners. Na een wandeling rond het dorp spreekt Laura een vrouw aan om een babbeltje mee te slaan. Wat een toeval, juist zij is bezig met de restauratie en heropbouw van de plantage. Enkele jaren terug ging ze samen met haar man op zoek naar haar roots. Nu bleek dat zij nog steeds eigenares was van een groot deel van de plantage. Met de Warappa Stichting gaan ze een deel van de plantage heropbouwen voor sporadisch toerisme om zo de site in leven te houden. Na een tentoonstelling in het één-kamer-museumpje was ik totaal verkocht. Philip Dikland, de architect waar we mee samenwerken, helpt ook mee aan dit project. In de drie komende maanden zal ik hopelijk nog wat van de mensen en het dorpje te horen krijgen.

Op het 2 uur durende boottripje naar Leonsberg (onze vertrekplaats in Paramaribo) komen we onderweg een grote groep wilde dolfijnen tegen! Op de heenweg had ik ook eentje gespot maar niemand die een rood klein mannetje gelooft.


Al ziet Laura bijna even rood als ik, het was een bijzonder geslaagde trip. Een echte aanrader.


Groetjes,



Waldo

Op het ministerie

Vandaag een spannende dag. Onze eerste officiële workshop met o.a. Waternet van de Ruimtelijke ordening Amsterdam en het ministerie van Openbare werken in Suriname. De presentatie gingen over de Sommeldijckse kreek (of eerder een lozing kanaal). Door overleg en samenwerking zal de kreek omgevormd worden tot waterparadijs! Laten we er allen op hopen want het stinkt er wel, bij droogte nog feller. In Suriname zitten we nu in de kleine droogte periode. Het heeft hier wel al even geregend maar dat kan best goed doen bij zo hoge temperaturen. De regenperiode gaan we vanaf midden april ook nog meemaken.

In de namiddag werd de workshop in 3 verdeeld om per groep een deelprobleem aan te kaarten. Van mijn groep heeft Laura de presentatie mogen doen. Ze was een echte bleekscheet maar heeft het goed gedaan!

Vandaag hebben we ook Philip Dickland ontmoet van de commisie monumentenzorg. We gaan hier mee samenwerken om fiches te maken over waardevol erfgoed en voorstellen aan de ministeries om te beschermen. Hij heeft ontzettend veel informatie doorgegeven dus we hebben veel werk. Ook Veronique is mee geweest naar de workshop en naar meneer Dickland. Een heel lieve Surinaamse studente die meewerkt aan het project. Bij Julie en Joke werken Emra en Dayenne mee, ook plezante dames!

We hebben net bananenchips gegeten (iets waar ik wel verslaafd aan kan geraken!) en nu gaan we lekker kip eten van bij onze buren (slagerij stolk) met rijst en groentjes!

Smakelijk,

Dikke smakkerd Waldo

Aankomst in Suriname

Mijn eerste week in Suriname is al dik in orde. Met vier vrouwen en een temperatuur van 35°kan dat ook moeilijk anders.
De vliegreis was rustig. Er was best lekker eten, alleen begon het probleem al met de notenallergie! Eenmaal in Suriname is het er niet beter op geworden. Kokos en pinda zijn ook noten hoor!

Ik deel een leuk kamertje met Laura, een zeer toffe madam, een beetje klein maar ik neem gelukkig niet veel plaats in. Suriname is een heel druk land! Het is hier nooit stil (tenzij je de bewoonde wereld verlaat) maar dat is best gezellig. Er rijden altijd heel erg veel auto's dus fietsen is geen lachertje en zeker niet wanneer je band kapot is. Gelukkig bestaat er zoiets als handige concierges die een lady in distress wel een handje willen helpen.

Suriname is druk, wanorde, chaos, lawaai, heet maar ontzettend mooi en gezellig! Hopelijk gaat ons onderzoek iets betekenen voor het bouwpatrimonium zodat mensen een onderhouden, mooi huis en stad krijgen.

Morgen is onze eerste workshop en er moet nog veel werk gebeuren maar dat laat ik over aan de andere. Ik kruip al mijn bed in want mijn jetlag is niet min.

Groetjes uit Suriname, Waldo